به طور خلاصه میتوان گفت پلیمرها زنجیرهای طولانی هستند از یک یا چند منومر که به هم وصل میشوند و تولید یک مولکول درشتتر را میدهند. پلیمرها میتوانند بنابر واکنششان به صورتهای خطی (یعنی منومرها به صورت یک خط راست به هم وصل میشوند) یا به صورت شاخهدار (علاوه بر زنجیره اصلی شاخههایی نیز اطراف آن است) و یا به صورت اتصال عرضی (شاخهها نیز به هم وصل شوند) باشند.
سنتز پلیمرها
پلیمرها میتوانند هم به صورت طبیعی و هم به صورت مصنوعی تولید کرد؛ عملیات سنتز پلیمری را میتوان به سه دستهی: آزمایشگاهی، بیولوژیکی و سنتز پلیمرهای طبیعی اصلاحشده دستهبندی کرد.
و اما در حوضه پتروشیمی پلیمرها دسته بزرگی از مواد هستند که از اتصال تعداد زیادی مولکول کوچک تکراری (مونومر) تشکیل می شوند.
روش اتصال مولکول ها به یکدیگر را پلیمره شدن یا پلیمریزاسیون می نامند.
تعداد انی مولکول های کوچک در زنجیره دراز پلیمری را درجه پلیمریزاسیون می نامند.
نامگذاری بسیاری از پلیمرها با افزون پسوند پلی به اول نام مونومر تشکیل دهنده آنها انجام گرفته است به عنوان مثال پلی اتیلن از مونومر اتیلن و پلی پروپیلن از مونومر پروپیلن ساخته شده است.
از مزایای اصلی پلیمرها می توان به قیمت نسبی پایین، سادگی و تهیه و تولید، چگالی پایین، خواص فیزیکی مکانیکی و شیمیایی متنوع و قابل تبدیل اشاره کرد.
ریشه کلمه پلیمر:
تفاوت کلمات پلاستیک و پلیمر در این است که پلاستیک به قطعات نهایی تکمیل شده و پلیمر به مواد خام اولیه اطلاق می گردد.
ریشه کلمه بسپار:
در فرهنگستان زبان و ادب فارسی استفاده از کلمه بسپار به جای پلیمر مصوب شده است.
بسپار از ترکیب 2 بخش "بس" یعنی بسپار و "پار" بعنی پاره یا قطعه، که روی هم معنی پاره ها (قطعات) بسپار را می دهد که دقیقا معادل کلمه پلیمر است تشکیل شده است.
این واژه زیبا و کارآمد را مرحوم دکتر محمد مقدم در سال 1348 پیشنهاد و در کتاب فرهنگ مصاحب نوشته مرحوم مصاحب به چاپ رسانید.
قدمت کلمه بسپار بیش از 40 سال است اما تا سال 1360 هیچ استفاده ای از آن نشده بود و از آن سال به بعد کم کم استفاده از آن رواج پیدا کرد.
تاریخچه صنعت پلیمر:
صنعت پلیمر در سال 1368 میلادی (1247 شمسی) با تولید سلولوئید توسط جان وزلی هیت آغاز شد و از اولین وسایلی که به وسیله آن ساخته شد شانه، برس و توپ بیلیارد بود.
اولین پلاستیک طبیعی که در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت کراتین بود. اما نخستین پلیمر کاملا سنتزی که در مقیاس تجاری تولید شد و باعث تحول در صنعت پلیمر شد. رزین فنل فرمالدهید بود که در سال 1909 میلادی توسط دانشمند بلژیکی به نام لئو باکند تولید شد و نام تجاری باکلیت روی آنها نهاده شد. از آن سال تاکنون باکلیت در طیف وسیعی از محصولات استفاده می شود. مهم ترین کاربردهای آن هم اکنون ساخت سوئیچ های الکتریکی و پریزهای برق می باشد.
از دیگر پلیمرهای اولیه می توان به ملامین فرمالدهید نیز اشاره کرد.